Preparatning savdo nomi
Elikvis®. Ta'sir etuvchi modda (XPN) apiksaban
Dori shakli
plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar
Tarkibi
Qobiq bilan qoplangan har bir tabletka quyidagilarni saqlaydi faol modda 5 mg apiksaban; tabletkaning yadrosi suvsiz laktoza, mikrokristall sellyuloza (E460), natriy kroskarmellozasi, natriy laurilsulfati, magniy stearati (E470b); plyonka qobig‘i laktoza monogidrati, gipromelloza (E464), titan dioksidi (E171), triatsetin (E1518), temir (III) oksidi (E172). Ta'rifi bir tomonida «894» va boshqa tomonida «5» yozuvi bo‘lgan pushti, oval tabletkalar.
Farmakoterapevtik guruhi
Xa omilining bevosita ingibitorlari. ATX kodi B01AF02.
Farmakologik xususiyatlari

Farmakodinamika
si Ta'sir mexanizmi Apiksaban Xa omilining kuchli, peroral, qaytuvchan, bevosita va yuqori selektiv faol ingibitori bo‘lib hisoblanadi. Preparatning antitrombotik faolligi uchun antitrombin III ni mavjud bo‘lishi talab qilinmaydi. Apiksaban erkin hamda quyqa bilan bog‘langan Xa omilini, shuningdek protrombinaza faolligini ingibitsiya qiladi. Apiksaban trombotsitlar agregatsiyasiga bevosita ta'sir ko‘rsatmaydi, ammo trombin bilan induktsiyalangan agregatsiyani bilvosita ingibitsiya qiladi. Xa omilini ingibitsiya qilib, apiksaban trombin hosil bo‘lishini va tromb shakllanishini oldini oladi. Farmakodinamik ta'sirlari Apiksabanning ta'sir (Xa omilini ingibitsiya qilish) mexanizmi uning farmakodinamik ta'sirlarida aks etadi. Xa omilini apiksaban bilan ingibitsiya qilish natijasida protrombin vaqti (PV), MNO va faollashtirilgan qisman tromboplastin vaqti (FQTV) kabi qon ivishi ko‘rsatkichlarining qiymatlari oshadi. Apiksabanning kutiladigan terapevtik dozalarida ushbu qon ivishi tahlillari natijalarining kuzatiladigan o‘zgarishlari katta emas va yuqori darajadagi o‘zgaruvchanlik bilan ifodalanadi. Ushbu ko‘rsatkichlar bo‘yicha apiksabanning farmakodinamik samaralarini baholash tavsiya etilmaydi. Trombin hosil bo‘lish tahlilida apiksaban trombinning endogen potentsialini, odam plazmasida trombin hosil bo‘lish darajasini qisqartirgan. Apiksabanning anti-Xa-omil faolligi mazkur faollikni aniqlash uchun qator tijorat to‘plamlari yordamida tahlil qilinganida Xa omilini fermentativ faolligi pasayishi bilan ham tasdiqlanadi, biroq turli to‘plamlardan foydalanilganda olinadigan ma'lumotlar farqlanadi. Hozirgi vaqtda Rotachrom geparinidan foydalangan holda klinik tadqiqotlar davomida olingan faqat xromogen tahlili ma'lumotlaridan erkin foydalanish mumkin. Anti-Xa-omil faolligi cho‘qqi kontsentratsiyalari vaqtida eng yuqori qiymatlarga erishgan holda qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasiga aniq to‘g‘ri proportsional bog‘liqlik bilan tavsiflanadi. Qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasi va anti-Xa-omil faolligi o‘rtasidagi bog‘liqlik dozalarning keng diapazonida to‘g‘ri proportsional bo‘ladi. Apiksabanni insult va tizimli emboliyani oldini olish maqsadida qabul qilgan yurak bo‘lmachalarining noklapanli fibrillyatsiyasi bo‘lgan patsiyentlarda anti-Xa-omilining eng yuqori va eng kam qiymatlari preparatni qabul qilish orasidagi interval vaqtida 1,7 martadan kamroqqa farq qilgan. Apiksabanni ChVT va O‘ATE ni davolash yoki takrorlanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish uchun qabul qilgan patsiyentlarda anti-Xa-omilining eng yuqori va eng kam qiymatlari preparatni qabul qilish orasidagi interval vaqtida 2,2 martadan kamroqqa farq qilgan. Garchi apiksaban bilan davolash uning qondagi kontsentratsiyasini doimiy monitoring qilishni talab etmasa-da, apiksabanning ta'sir etishi darajasi haqidagi ma'lumotlar klinik qarorlarni, masalan, dozani oshirib yuborilganda va shoshilinch jarrohlik aralashuvida qarorlarni qabul qilishda yordam berishi mumkin bo‘lgan mutlaq hollarda gohida anti-Xa-omilini kalibrlangan miqdor tahlilini o‘tkazish maqsadga muvofiq bo‘lishi mumkin. Klinik tadqiqotlarda barcha anatomik lokalizatsiyalar uchun qon ketishi tez-tezligi umuman apiksaban guruhida enoksaparin/varfarin guruhidagiga nisbatan kam bo‘lgan.
Farmakokinetikasi
So‘rilishi Apiksabanning mutloq biokiraolishligi 10 mg dozalarda qabul qilinganda taxminan 50% ni tashkil etadi. Apiksaban tez so‘riladi va tabletka qabul qilinganidan keyin 3-4 soat o‘tgach eng yuqori kontsentratsiyalarga (Cmax) erishiladi. Preparatni ovqat bilan qabul qilish 10 mg dozalarda qabul qilinganda AUC yoki Cmax qiymatiga ta'sir ko‘rsatmaydi. Apiksabanni ovqat bilan yoki ovqatsiz qabul qilish mumkin. Apiksaban 10 mg gacha dozalar diapazonida peroral qabul qilingan dozaga proportsional ravishda ta'sirini kuchayishi bilan birga farmakokinetik parametrlarning proportsionalligini namoyon qiladi. Apiksaban,  25 mg dozalar qabul qilinganda so‘rilishini cheklanishi va biokiraolishligini pasayishi bilan xarakterlanadi. Apiksabanning ta'sirini parametrlari past yoki o‘rtacha individual o‘zgaruvchanligi bilan va patsiyentlar o‘rtasida variatsiya koeffitsiyenti taxminan muvofiq ravishda 20% va 30% bo‘lgan o‘zgaruvchanlik bilan xarakterlanadi. 10 mg apiksabanni ikkita 5 mg li maydalangan tabletkalarning suvdagi suspenziyasi ko‘rinishida qabul qilinganidan keyin, apiksabanning kontsentratsiyasi ikkita 5 mg li butun tabletkalarni qabul qilinganidan keyingi kontsentratsiyasi bilan bir xil bo‘lgan. 10 mg apiksabanni 30 g olma ezilmasi bilan aralashtirilgan ikkita 5 mg li maydalangan tabletkalar ko‘rinishida qabul qilinganidan keyin Smax va AUC ikkita 5 mg li butun tabletkalarni qabul qilinganiga nisbatan muvofiq ravishda 20% va 16% ga past bo‘lgan. Kontsentratsiyaning bunday kamayishi klinik jihatdan sezilarli emas. Suvdagi 5% li dekstroza eritmasida apiksabanni 5 mg li maydalangan tabletkasining 60 ml suspenziyasi nazogastral naycha orqali yuborilganidan keyin apiksabanning metabolizmi 5 mg apiksaban tabletkasini bir marotaba qabul qilingandagi metabolizmga mos kelgan. Apiksabanning farmakokinetik ko‘rsatkichlari dozaga proportsional ravishda bog‘liqligini hisobga olib, biokirishaolishligi natijalari apiksabanning kichik dozalari uchun ham to‘g‘ri bo‘ladi. Taqsimlanishi Odamda qon oqsillari bilan bog‘lanishi taxminan 87% ni tashkil etadi. Taqsimlanish hajmi (Vss) taxminan 21 litrni tashkil etadi. Biotransformatsiyasi va eliminatsiyasi Apiksabanning eliminatsiyasini bir nechta yo‘llari mavjud. Qabul qilingan dozaning taxminan 25% metabolitlar ko‘rinishida aniqlanadi, ularning katta qismi najasda bo‘ladi. Apiksabanning buyrak ekskretsiyasi umumiy klirensning taxminan 27% ni tashkil etadi. Klinik va klinik oldi tadqiqotlarida muvofiq ravishda safro chiqarish yo‘llari va bevosita ichak orqali qo‘shimcha ekskretsiyasi kuzatilgan. Apiksabanning umumiy klirensi taxminan soatiga 3,3 l ni, yarim chiqarilishi davri esa taxminan 12 soatni tashkil etadi. 3-oksopiperidinil qoldig‘i bo‘yicha o-demetil guruhini yo‘qotilishi va gidroksil guruhini qo‘shilishi apiksabanning biotransformatsiyasini asosiy yo‘llari bo‘lib hisoblanadi. Apiksaban ko‘proq CYP3A4/5 izofermenti ishtirokida, kamroq CYP1A2, 2S8, 2S9, 2S19 va 2J2 izofermentlari ishtirokida metabolizmga uchraydi. O‘zgarmagan apiksaban odam qoni plazmasida aylanib yuradigan asosiy modda bo‘lib hisoblanadi, ayni paytda qon oqimida faol aylanib yuradigan metabolitlari yo‘q. Apiksaban transport oqsillari, R-glikoprotein va ko‘krak bezi raki rezistentligi oqsilini (BCRP) substrati bo‘lib hisoblanadi. Buyrak faoliyatini buzilishi Patsiyentda buyrak yetishmovchiligini mavjudligi qon plazmasida apiksabanning eng yuqori kontsentratsiyasiga ta'sir ko‘rsatmaydi. Kreatinin klirensi qiymatlari bo‘yicha baholangan buyrak faoliyatini buzilishi darajasi bilan korrelyatsiya qilingan apiksabanning kontsentratsiyasini oshishi qayd etilgan. Yengil (kreatinin klirensi minutiga 51-80 ml), o‘rtacha (kreatinin klirensi minutiga 30-50 ml) va og‘ir (kreatinin klirensi minutiga 15-29 ml) buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan shaxslarda qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyalari (AUC) kreatinin klirensi normal qiymatlariga ega bo‘lgan shaxslardagi bunday kontsentratsiyalarga nisbatan muvofiq ravishda 16, 29 va 44% ga oshgan. Buyrak faoliyatini buzilishi qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasi va uning anti-Xa-omili faolligi o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikka yaqqol ta'sir ko‘rsatmagan. Buyrak yetishmovchiligining terminal bosqichi (BETB) bo‘lgan patsiyentlarda gemodializ tugaganidan keyin darhol apiksabanni peroral bir marta 5 mg dozada qabul qilinganida, AUC qiymati buyrak faoliyati normal bo‘lgan patsiyentlardagi AUC qiymatidan 36% ga yuqori bo‘lgan. Apiksabanni peroral bir marta 5 mg dozada qabul qilinganidan keyin ikki soatdan so‘ng boshlangan gemodializ BETB bo‘lgan patsiyentlarda AUC qiymatini 14% ga pasaytirgan bo‘lib, bu apiksabanning minutiga 18 ml tezlikdagi dializli klirensiga mos kelgan. Shunday qilib, apiksabanning dozasi oshirib yuborilganida gemodializ samarali davolash usuli bo‘lishi mumkinligi ehtimoli kam. Jigar faoliyatini buzilishi Apiksabanning 5 mg li bir martalik dozasining farmakokinetik va farmakodinamik parametrlari jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda o‘zgarmagan. Sog‘lom patsiyentlarda va yengil va o‘rtacha darajada jigar faoliyatini buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda anti-Xa-omil faolligi va XNN o‘zgarishlari taqqoslanishi mumkin bo‘lgan. Keksa yoshdagi patsiyentlar Keksa yoshdagi (65 yoshdan oshgan) patsiyentlarda yoshi kichikroq patsiyentlarga nisbatan qon plazmasida preparatning kontsentratsiyasini ancha yuqoriroq qiymatlari qayd etilgan bo‘lib, bunda AUC o‘rtacha qiymati taxminan 32% ga yuqori bo‘lgan, Cmax bo‘yicha farqlar esa kuzatilmagan. Jins Ayollarda apiksabanni ta'sir etishi erkaklarda ta'sir etishiga nisbatan taxminan 18% ga yuqori bo‘lgan. Irq va etnik kelib chiqish Tadqiqotlarning I fazasida olingan natijalar apiksabanning farmakokinetikasida yevropeoid, mongoloid va negroid irqlarining vakillari o‘rtasida sezilarli farqlar yo‘qligidan dalolat beradi. Apiksabanni qabul qilgan patsiyentlarning turli populyatsiyalarida farmakokinetik tahlillarining natijalari tadqiqotlarning I fazasi natijalariga mos keladi. Tana vazni Tana vazni 120 kg dan ortiq bo‘lgan patsiyentlarda qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasi tana vazni 65 kg dan 85 kg gacha bo‘lgan patsiyentlarga nisbatan taxminan 30% ga past bo‘lgan, tana vazni 50 kg dan kam bo‘lgan patsiyentlarda esa mazkur ko‘rsatkich taxminan 30% ga yuqori bo‘lgan. Farmakokinetika va farmakodinamika parametrlarining bog‘liqligi Farmakokinetika va farmakodinamika parametrlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni tekshirish doirasida qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasi va bir qancha farmakodinamika ko‘rsatkichlari (anti-Xa-omili faolligi, XNN, PV va FQTV) o‘rtasidagi bog‘liqlik preparatning keng diapazondagi dozalari (0,5–50 mg) uchun o‘rganilgan. Apiksabanning kontsentratsiyasi va anti-Xa-omili faolligi o‘rtasidagi bog‘liqlik chiziqli modeldan foydalangan holda yaxshiroq tarzda ta'riflanishi ko‘rsatilgan. Apiksabanning patsiyentlarda baholangan farmakokinetik va farmakodinamik bog‘liqligi sog‘lom ko‘ngillilardagi bunday ko‘rsatkichga mos kelgan.
Qo‘llanilishi
• Yurak bo‘lmachalarining noklapanli fibrillyatsiyasi (YuNKF) bo‘lgan, ilgari yuz bergan insult yoki tranzitor ishemik xuruj, 75 va undan katta yosh, arterial gipertenziya, qandli diabet, klinik ifodalangan yurak yetishmovchiligi (Nyu-York kardiologlar uyushmasi (NYHA) tasnifi bo‘yicha II yoki yuqori funktsional sinfdagi) kabi bitta yoki bir nechta xavf omillari bo‘lgan katta yoshdagi patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani oldini olish. • Chuqur venalar trombozini (ChVT ni) va o‘pka arteriyasi tromboemboliyasini (O‘ATE ni) davolash, shuningdek kattalarda qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olishda qo‘llaniladi.
Qo‘llash usuli va dozalari
Yurak bo‘lmachalarining noklapanli fibrillyatsiyali (YuNKF) patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani profilaktika qilish Elikvisning tavsiya etiladigan dozasi peroral, sutkada ikki marta 5 mg ni tashkil etadi. Dozani pasaytirish YuNKF li va eng kamida quyidagi ikkita omil – yoshi ≥ 80 yosh va undan katta, tana vazni ≤ 60 kg yoki qon zardobida kreatinin darajasi ≥ 1,5 mg/dl (133 mkmol/l) bo‘lgan patsiyentlar uchun Elikvisning tavsiya etiladigan dozasi sutkada ikki marta 2,5 mg ni tashkil etadi. Davolash uzoq muddat davomida olib borilishi kerak. ChVT ni davolash, O‘ATE ni davolash va qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish (VTE ni davolash) O‘tkir ChVT ni davolash va O‘ATE ni davolash uchun Elikvisning tavsiya etiladigan dozasi birinchi 7 kun davomida peroral, sutkada ikki marta 10 mg ni, so‘ngra esa peroral, sutkada ikki marta 5 mg ni tashkil etadi. Mavjud tibbiy tavsiyalarga muvofiq davolashni qisqa muddatda davom etishi (kamida 3 oy) vaqtinchalik xavf omillariga (masalan, yaqin orada o‘tkazilgan jarrohlik aralashuvi, shikastlanish yoki immobilizatsiyaga) asoslanishi kerak. Qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish uchun Elikvisning tavsiya etiladigan dozasi peroral, sutkada ikki marta 2,5 mg ni tashkil etadi. Qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish ko‘rsatilgan bo‘lsa, preparatni sutkada ikki marta 2,5 mg dozada qabul qilishni Elikvis bilan sutkada ikki marta 5 mg dozada yoki quyida 1-jadvalda ko‘rsatilganidek boshqa antikoagulyant bilan 6 oylik davolash kursi tugaganidan keyin boshlash lozim. 1-jadval.
Dozalash tartibi
Eng yuqori sutkalik doza ChVT yoki O‘ATE ni davolash birinchi 7 kun davomida 10 mg dan sutkada ikki marta buyuriladi 20 mg so‘ngra 5 mg dan sutkada ikki marta buyuriladi 10 mg ChVT yoki O‘ATE ni 6 oylik davolash kursi tugaganidan keyin qaytalanuvchi ChVT va (yoki) O‘ATE ni profilaktika qilish 2,5 mg dan sutkada ikki marta buyuriladi 5 mg Davolash davomiyligi umuman olganda davolash foydasini qon ketishi yuzaga kelishi xavfi bilan taqqoslangan holda sinchkovlik bilan baholangandan keyin shaxsiylashtirilishi kerak. Preparatni qabul qilishni o‘tkazib yuborilishi Agar preparatning dozasini qabul qilish o‘tkazib yuborilgan bo‘lsa, patsiyent Elikvisni darhol qabul qilishi kerak, so‘ngra esa sutkada ikki marta qabul qilishni davom ettirish kerak. Preparatni almashtirish Parenteral antikoagulyantlar bilan davolashdan Elikvisga o‘tish (va aksincha) preparatni navbatdagi rejalashtirilgan qabul qilish vaqtida amalga oshirilishi mumkin. Mazkur preparatlarni bir vaqtda qabul qilish mumkin emas. K vitaminining antagonistlari (KVA) bilan davolashdan Elikvisga o‘tish Patsiyentlarni K vitaminining antagonistlari (KVA) bilan davolashdan Elikvisga o‘tkazilganida, varfarin yoki boshqa KVA ni qabul qilish to‘xtatish va xalqaro normallashtirilgan nisbatlar (XNN) qiymati 2,0 dan kam bo‘lganida Elikvisni qabul qilishni boshlash lozim. Elikvis bilan davolashdan KVA ga o‘tish Patsiyentlarni Elikvis bilan davolashdan KVA ga o‘tkazilganida KVA bilan davolash boshlanganidan keyin kamida ikki kun Elikvisni qabul qilishni davom ettirish lozim. Elikvis va KVA ni bir vaqtda qo‘lashdan 2 kun o‘tgach Elikvisning jadval bo‘yicha navbatdagi dozasini qabul qilishga qadar XNN ni aniqlash zarur. XNN ≥ 2,0 qiymatiga erishilguniga qadar Elikvis va KVA ni bir vaqtda qo‘llash davom ettiriladi. Buyrak faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar Buyrak faoliyatini yengil yoki o‘rtacha darajada buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarda preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Buyrak faoliyatini og‘ir buzilishi (kreatinin klirensi minutiga 15-29 ml) bo‘lgan patsiyentlarga nisbatan quyidagi tavsiyalar amal qiladi - ChVT ni davolash, O‘ATE ni davolash va qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish (VTEd) uchun apiksabanni ehtiyotkorlik bilan ishlatish lozim; - YuNKF bo‘lgan patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani oldini olish uchun patsiyentlar apiksabanning pasaytirilgan dozasini sutkada ikki marta 2,5 mg dan qabul qilishlari kerak. Qon zardobida kreatinin darajasi ≥ 1,5 mg/dl (133 mkmol/l) hamda 80 yosh va undan oshgan yoki tana vazni ≤ 60 kg bo‘lgan patsiyentlar apiksabanning 2,5 mg li kichik dozasini sutkada ikki marta qabul qilishlari kerak. Kreatinin klirensi minutiga < 15 ml bo‘lgan patsiyentlarda yoki dializda bo‘lgan patsiyentlarda apiksabanni klinik qo‘llash tajribasi mavjud bo‘lmaganligi tufayli, ushbu guruhdagi patsiyentlarga preparatni qabul qilish tavsiya etilmaydi. Jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan patsiyentlar Koagulopatiyasi bo‘lgan jigar kasalligi va qon ketishi yuzaga kelish xavfi klinik jihatdan sezilarli bo‘lgan patsiyentlarga Elikvisni qabul qilish mumkin emas. Preparatni jigar faoliyatini og‘ir buzilishlari bo‘lgan patsiyentlarga buyurish tavsiya etilmaydi. Preparatni yengil va o‘rtacha darajada jigar yetishmovchiligi (Chayld –Pyu tasnifi bo‘yicha A yoki V sinfi) bo‘lgan patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim. Jigar faoliyatini yengil va o‘rtacha darajada buzilishi bo‘lgan patsiyentlarda preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Jigar fermentlari miqdori yuqori (ALT/AST darajasi normaning yuqori chegarasidan 2 martadan ortiq) bo‘lgan yoki umumiy bilirubin darajasi normaning yuqori chegarasidan 1,5 marta yoki undan yuqori bo‘lgan patsiyentlar klinik tadqiqotlardan chiqarib yuborilgan. Shu boisdan Elikvis mazkur populyatsiyadagi patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi kerak. Elikvisni qabul qilishdan oldin jigar faoliyatini tekshiruvini o‘tkazish zarur. Tana vazni VTE ni davolash – preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. YuNKF ni davolash – preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi, patsiyentning holati dozani pasaytirish zarurati mezonlariga javob bergan hollar bundan mustasnodir. Jins Dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Keksa yoshdagi patsiyentlar VTE ni davolash – preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. YuNKF ni davolash – preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi, patsiyentning holati dozani pasaytirish zarurati mezonlariga javob bergan hollar bundan mustasnodir. Kardioversiya (YuNKF) Kardioversiya o‘tkazilganida patsiyentlar apiksaban bilan davolashni davom ettirishlari mumkin. Bola yoshidagi patsiyentlar Elikvisni 18 yoshdan kichik bo‘lgan bolalar va o‘smirlarda qo‘llash xavfsizligi va samaradorligi aniqlanmagan. Ma'lumotlar mavjud emas. Qo‘llash usuli Peroral qabul qilinadi. Elikvisni ovqat qabul qilishdan qat'iy nazar suv bilan ichish lozim. 10 mg apiksaban ikkita maydalangan 5 mg li tabletkalar 30 ml suvli suspenziya ko‘rinishida qabul qilinganidan so‘ng, apiksabanning kontsentratsiyasi ikkita butun 5 mg li tabletka qabul qilingandan so‘ng kuzatiladigan kontsentratsiyasi bilan bir xil bo‘lgan. 10 mg apiksaban ikkita maydalangan 5 mg li tabletkalar 30 g olma pyuresi bilan aralashgan holda qabul qilinganidan so‘ng, Cmax va AUC ikkita butun 5 mg li tabletka qabul qilinganidagiga nisbatan muvofiq ravishda 20% va 16% ga past bo‘lgan. Kontsentratsiyani bunday kamayishi klinik jihatdan ahamiyatli hisoblanmaydi. Maydalangan 5 mg apiksaban tabletkasi 5% li dekstroza eritmasida eritilib, 60 ml suspenziya ko‘rinishida nazogastral nay orqali yuborilganidan so‘ng apiksabanning metabolizmi 5 mg apiksaban tabletkasi bir marta qabul qilinganida kuzatiladigan metabolizmiga muvofiq kelgan. Apiksabanning farmakokinetik ko‘rsatkichlari dozasiga proportsional bog‘likligini hisobga olib, biokiraolishlik natijalari apiksabanning kichik dozalari uchun ham ishonchlidir.
Nojo‘ya ta'sir
lari Eng ko‘p uchraydigan nojo‘ya reaktsiyalari qon ketishi, lat yeyish, burundan qon ketishi va gematoma bo‘lgan. Nojo‘ya reaktsiyalar tizim-a'zolar sinflari va yuz berish tez-tezligi toifalari bo‘yicha quyidagicha tasniflangan juda tez-tez (≥ 1/10), tez-tez (≥ 1/100 dan ˂ 1/10 gacha), tez-tez emas (≥ 1/1000 dan ˂ 1/100 gacha), kam hollarda (≥ 1/10 000 dan ˂ 1/1000 gacha), juda kam hollarda (˂ 1/10 000) hamda muvofiq ravishda yurak bo‘lmachalarining noklapanli fibrillyatsiyasini (YuNKF) oldini olish va vena tromboemboliyasini davolash (VTEd) uchun noma'lum (mavjud ma'lumotlar asosida aniqlash mumkin emas). Bitta yoki bir nechta xavf omillari ta'siriga uchrashi mumkin bo‘lgan YuNKF bo‘lgan katta yoshdagi patsiyentlarda insult va tizimli emboliya profilaktikasi (YuNKF) Immun tizimi tomonidan buzilishlar tez-tez emas – gipersezuvchanlik, allergik shish va anafilaktik reaktsiya, qichishish. Nerv tizimi tomonidan buzilishlar tez-tez emas – miyaga qon quyilishi. Ko‘rish a'zosi tomonidan buzilishlar tez-tez – ko‘z ichida qon quyilishi (jumladan kon'yunktivaga qon quyilishi). Qon tomirlari tomonidan buzilishlar tez-tez – qon ketishi, gematoma; tez-tez emas – qorin bo‘shlig‘i ichki qon ketishi. Nafas olish tizimi, ko‘krak qafasi va ko‘ks oralig‘i a'zolari tomonidan buzilishlar tez-tez – burundan qon ketish; tez-tez – qon tupirish; kam hollarda – nafas olish yo‘llaridan qon ketishi. Me'da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar tez-tez – me'da-ichak yo‘lidan qon ketishi, rektal qon ketishi, milkdan qon ketishi; tez-tez emas – gemorroidal qon ketishi, axlatda o‘zgarmas qonni mavjudligi; kam hollarda – qorindan tashqarida qon ketishi. Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan buzilishlar tez-tez emas – teri toshmasi. Buyrak va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar tez-tez – gematuriya. Jinsiy a'zolar va ko‘krak bezi tomonidan buzilishlar tez-tez emas – patologik vaginal qon ketishi, urogenital qon ketishi. Umumiy buzilishlar va yuborilish joyida buzilishlar tez-tez emas – yuborilish joyida qon ketishi. Laboratoriya sinovlari tez-tez emas – yashirin qon ketishiga musbat sinama. Shikastlanishlar, intoksikatsiyalar va manipulyatsiyalarning asoratlari tez-tez – lat yeyish; tez-tez emas – shikastlanishda qon ketishlar, muolaja bajarilganidan keyin qon ketishlar, in'ektsiya joyidan qon ketishlar. ChVT va O‘ATE ni davolash hamda qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni profilaktika qilish (VTEd) Immun tizimi tomonidan buzilishlar tez-tez emas – qichishish. Nerv tizimi tomonidan buzilishlar kam hollarda – miyaga qon quyilishi. Ko‘rish a'zosi tomonidan buzilishlar kam hollarda – ko‘z ichiga qon quyilishi (jumladan kon'yunktivaga qon quyilishi). Qon tomirlari tomonidan buzilishlar tez-tez – qon ketishi, gematoma. Nafas olish tizimi, ko‘krak qafasi va ko‘ks oralig‘i a'zolari tomonidan buzilishlar tez-tez – burundan qon ketishi; tez-tez emas – qon tupurish; kam hollarda – nafas olish yo‘llaridan qon ketishi. Me'da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar tez-tez – me'da-ichak yo‘llaridan qon ketishi, rektal qon ketishi, milkdan qon ketishi; tez-tez emas – axlatda o‘zgarmagan qon mavjudligi. Buyrak va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar tez-tez – gematuriya. Jinsiy a'zolar va ko‘krak bezi tomonidan buzilishlar tez-tez emas – patologik vaginal qon ketishi, urogenital qon ketishi. Laboratoriya sinovlari tez-tez emas – yashirin qon ketishiga musbat sinama. Shikastlanishlar, intoksikatsiyalar va manipulyatsiyalarning asoratlari tez-tez – lat yeyish; tez-tez emas – shikastlanishda qon ketishlar, muolaja bajarilganidan keyin qon ketishlar, in'ektsiya joyidan qon ketishlar. Elikvisni qo‘llash har qanday to‘qima yoki a'zodan yashirin yoki yaqqol qon ketishlari xavfini oshishi bilan kechishi mumkin va u postgemorragik anemiyaga sabab bo‘lishi mumkin. Belgilari, simptomlari va og‘irlik darajasi qon ketishini joylashgan sohasi va tarqalishi darajasiga qarab farqlanishi mumkin.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
• Ta'sir etuvchi moddaga yoki yordamchi moddalardan birontasiga o‘ta yuqori sezuvchanlik. • Klinik ahamiyatli faol qon ketishi. • Koagulopatiya bilan kechuvchi va qon ketishi rivojlanishi klinik jihatdan ahamiyatli xavfi bo‘lgan jigar kasalligi. • Keng ko‘lamli qon ketishining jiddiy xavfi bilan bog‘liq bo‘lgan shikastlanish sohasi yoki holatning, masalan hozirda yoki yaqin o‘tmishda me'da-ichak yo‘llarida yara mavjudligi, qon ketishi xavfi yuqori bo‘lgan xavfli o‘smalarning mavjudligi, bosh miya yoki orqa miyada yaqin orada bo‘lib o‘tgan shikastlanish, bosh miya, orqa miya yoki ko‘zlarda yaqin orada o‘tkazilgan operatsiya, yaqinda bo‘lgan bosh miya ichki qon ketishi, qizilo‘ngach venalarining aniqlangan yoki taxmin qilinayotgan varikozli kengayishi, qon tomirlari rivojlanishidagi arteriovenoz anomaliyalar, qon tomiri anevrizmasi yoki umurtqa ichidagi yoki miyadagi yirik qon tomirlarining patologik holati. • Har qanday boshqa antikoagulyantni, masalan fraktsiyalanmagan geparinni (FG), quyimolekulyar geparinlar (enoksaparin, dalteparin va boshqalar), geparin hosilalarini (fondaparinuks va boshqalar), peroral antikoagulyantlarni (varfarin, rivaroksaban, dabigatran va boshqalar) birgalikda qo‘llash, antikoagulyantlar bilan davolashga o‘tishning alohida hollaridan yoki FG markaziy venoz yoki arterial kateterni o‘tkazuvchanligini ta'minlash uchun zarur bo‘lgan dozalarda yuboriladigan hollardan tashqari hollarda qo‘llash mumkin emas.
Dorilarning o‘zaro ta'siri
CYP3A4 va P-gp ingibitorlari Apiksabanni ketokonazol (sutkada bir marta 400 mg), CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitori bilan bir vaqtda qabul qilish apiksabanning AUC o‘rtacha qiymatini 2 marotaba oshishiga va Cmax o‘rtacha qiymatini 1,6 marotaba oshishiga olib kelgan. Azol guruhiga mansub zamburug‘larga qarshi preparatlar (masalan, ketokonazol, itrakonazol, vorikonazol va pozakonazol) va OITV proteazasi ingibitori (masalan, ritonavir) kabi CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitorlari bilan tizimli davolashni bir vaqtda qabul qilayotgan patsiyentlarda Elikvisni qo‘llash tavsiya etilmaydi. CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitorlari hisoblanmaydigan faol moddalar (masalan, diltiazem, naproksen, amiodaron, verapamil, xinidin) qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasini kamroq darajada oshirishi taxmin qilinadi. Masalan, CYP3A4 ning o‘rtacha ingibitori va P-gp ning kuchsiz ingibitori hisoblanadigan diltiazem (sutkada bir marta 360 mg dozada) apiksabanning o‘rtacha AUC qiymatini 1,4 marta oshishini va o‘rtacha Cmax qiymatini 1,3 marta oshishini keltirib chiqaradi. P-gp ning ingibitori bo‘lgan, ammo CYP3A4 ingibitsiya qilmaydigan naproksen (bir martalik dozasi 500 mg) AUC va AUC va Cmax ning o‘rtacha qiymatlarini muvofiq ravishda 1,5 va 1,6 marta oshiradi. CYP3A4 va/yoki P-gp ning kuchsizroq ingibitorlari bilan bir vaqtda qabul qilinganida apiksabanning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. CYP3A4 va P-gp induktorlari Apiksabanni CYP3A4 va P-gp kuchli induktori bo‘lgan rifampitsin bilan bir vaqtda qo‘llash apiksabanning AUC va Cmax o‘rtacha qiymatlarini muvofiq ravishda 54% va 42% ga pasayishini keltirib chiqargan. Apiksabanni CYP3A4 va P-gp ning boshqa kuchli induktorlari (masalan, fenitoin, karbamazepin, fenobarbital yoki oddiy dalachoy) bilan bir vaqtda qo‘llash shuningdek qon plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasini pasayishiga olib kelishi mumkin. Apiksabanni bunday preparatlar bilan birga qo‘llanganida uning dozasiga tuzatish kiritish talab etilmaydi, biroq CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitorlari bilan bir vaqtda tizimli davolanayotgan patsiyentlarda apiksabanni YuNKF li patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani oldini olish hamda qaytalanuvchi ChVT va O‘ATE ni oldini olish uchun ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim. CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitorlari bilan bir vaqtda tizimli davolanayotgan patsiyentlarda apiksabanni ChVT va O‘ATE ni davolash uchun qo‘llash tavsiya etilmaydi, chunki uning samaradorligi pasayishi mumkin. Antikoagulyantlar, trombotsitlar agregatsiyasi ingibitorlari va NYaQV Qon ketishi yuz berishining yuqori xavfi tufayli boshqa har qanday antikoagulyantlar bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin emas. Enoksaparin (bir martalik dozasi 40 mg) va apiksaban (bir martalik dozasi 5 mg) bir vaqtda qabul qilinganidan keyin anti-Xa-omili faolligiga nisbatan additiv samara kuzatilgan. Apiksabanni ASK bilan sutkada bir marta 325 mg dozada qabul qilinganida farmakokinetik yoki farmakodinamik o‘zaro ta'sirlari qayd etilmagan. 1 faza tadqiqotlarida apiksabanni klopidogrel bilan (sutkada bir marta 75 mg dozada) bir vaqtda yoki klopidogrel bilan 75 mg dozada va ASK bilan 162 mg dozada sutkada bir marta kombinatsiyada qabul qilinganida apiksabansiz antitrombotsitar vositalarni qabul qilinishiga nisbatan, qon ketishi davomiyligini sezilarli oshishi yoki trombotsitlar agregatsiyasini keyinchalik ingibitsiya qilinishi qayd etilmagan. Qon ivishi ko‘rsatkichlarini (protrombin vaqti, XNN va FQTV) oshishi faqat apiksabanni o‘zi qo‘llanganida olingan natijalarga to‘g‘ri kelgan. P-gp ingibitori naproksenni (500 mg dozada) qo‘llash apiksabanning AUC va -Cmax o‘rtacha qiymatlarini muvofiq ravishda 1,5 va 1,6 marta ko‘payishiga olib kelgan. Apiksaban qabul qilinganda qon ivishi ko‘rsatkichlarini muvofiq ravishda oshishi kuzatilgan. Naproksenni trombotsitlarning araxidon kislotasi bilan induktsiyalangan agregatsiyasiga ta'siri yuzasidan hech qanday o‘zgarishlar kuzatilmagan, shuningdek apiksaban va naproksenni birga qo‘llanilganidan keyin qon ketishi davomiyligining klinik ahamiyatga ega bo‘lgan ko‘payishi qayd etilmagan. Ushbu ma'lumotlarga qaramay, ayrim patsiyentlarda apiksabanni boshqa antitrombotsitar preparatlar bilan birga qo‘llanganidan keyin yanada yaqqol ifodalangan farmakodinamik javob kuzatilishi mumkin. Elikvisni NYaQV (jumladan atsetilsalitsil kislotasi) bilan birgalikda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim, chunki ushbu dori vositalari odatda qon ketishi xavfini ko‘paytiradi. Klinik tadqiqotda o‘tkir koronar sindromi bo‘lgan patsiyentlarda uchta preparat apiksaban, ASK va klopidogrel kombinatsiyasini qabul qilganda qon ketishi xavfini sezilarli oshishi qayd etilgan. Elikvis bilan bir vaqtda trombolitiklar, IIb/IIIa glikoprotein retseptorlarining antagonistlari, tiyenopiridinlar (masalan, klopidogrel), dipiridamol, dekstran va sulfinpirazon kabi jiddiy qon ketishi xavfini oshiruvchi preparatlarni qabul qilish tavsiya etilmaydi. Boshqa yondosh davolash Apiksabanni atenolol yoki famotidin bilan bir vaqtda qabul qilinganda hech qanday klinik ahamiyatga ega farmakokinetik yoki farmakodinamik o‘zaro ta'sirlari qayd etilmagan. 10 mg dozadagi apiksabanni 100 mg dozadagi atenolol bilan bir vaqtda qo‘llash apiksabanning farmakokinetikasiga klinik ahamiyatli ta'sir ko‘rsatmagan. Ikkala preparatni bir vaqtda qabul qilinganidan keyin AUC va Cmax ning o‘rtacha qiymatlari faqat apiksabanni qabul qilinganga nisbatan 15% va 18% ga past bo‘lgan. Apiksabanni 10 mg dozada va famotidinni 40 mg dozada bir vaqtda qo‘llash apiksabanni AUC yoki Cmax ko‘rsatkichlariga ta'sir ko‘rsatmagan. Apiksabanni boshqa dori preparatlariga ta'siri Apiksaban qo‘llangan in vitro tadqiqotlarida CYP1A2, CYP2A6, CYP2B6, CYP2C8, CYP2C9, CYP2D6 yoki CYP3A4 (IK50 > 45 mkM) faolligiga ingibitsiya qiluvchi ta'sir aniqlanmagan va CYP2C19 (IK50 > 20 mkM) faolligiga nisbatan plazmadagi eng yuqori kontsentratsiyalaridan sezilarli ravishda oshadigan kontsentratsiyalarda patsiyentlarda kuzatiladigan kuchsiz ingibitsiya qilish ta'siri aniqlangan. Apiksaban 20 mkM gacha kontsentratsiyalarda CYP1A2, CYP2B6 va CYP3A4/5 induktori bo‘lmagan. Shuning uchun apiksaban ushbu fermentlar tomonidan metabolizmga uchraydigan birga qo‘llaniladigan preparatlarning metabolik klirensini o‘zgartirmaydi. Apiksaban P-gp ni sezilarli darajada ingibitsiya qilmaydi. Sog‘lom ko‘ngillilar ishtirokidagi tadqiqotlarda apiksaban digoksin, naproksen va atenololning farmakokinetikasini sezilarli darajada o‘zgartirmagan. Digoksin apiksabanni (sutkada bir marta 20 mg dozada) va P-gp substrati bo‘lgan digoksinni (sutkada bir marta 0,25 mg dozada) birga qabul qilinganida digoksinning AUC yoki Cmax ko‘rsatkichlari o‘zgarmagan. Shunday qilib, apiksaban P-gp substratlari transportini ingibitsiya qilmaydi. Naproksen apiksabanni (10 mg) va ko‘pincha qo‘llanadigan NYaQV bo‘lgan naproksenni (500 mg dozada) bir martalik dozalarini birgalikda qabul qilish, naproksenning AUC yoki Cmax qiymatlariga hech qanday ta'sir ko‘rsatmagan. Atenolol apiksabanni (10 mg) va ko‘pincha qo‘llanadigan beta-blokator bo‘lgan atenololni (100 mg dozada) bir marta birga qabul qilish atenololning farmakokinetikasini o‘zgarishini chaqirmagan. Faollashtirilgan ko‘mir Faollashtirilgan ko‘mirni qabul qilish apiksaban ta'sirini pasaytiradi.
Maxsus ko‘rsatmalar
Qon ketishi xavfi Boshqa antikoagulyantlar bilan bo‘lgani kabi, Elikvisni qabul qilayotgan patsiyentlarni qon ketishi belgilarini aniqlash yuzasidan sinchkov kuzatish zarur. Qon ketishi xavfi yuqori bo‘lgan holatlarda preparatni ehtiyotkorlik bilan qo‘llash tavsiya etiladi. Kuchli qon ketishi bo‘lganda Elikvisni qabul qilishni to‘xtatish lozim. Garchi apiksaban bilan davolash uning qondagi kontsentratsiyasini doimiy monitoring qilishni talab etmasa-da, apiksabanning ta'sir darajasi haqidagi ma'lumotlar klinik qarorlarni, masalan, dozani oshirib yuborilganda va shoshilinch jarrohlik aralashuvida qarorlarni qabul qilishda yordam berishi mumkin bo‘lgan mutlaq hollarda gohida anti-Xa-omilini kalibrlangan miqdor tahlilini o‘tkazish maqsadga muvofiq bo‘lishi mumkin. Gemostazga ta'sir ko‘rsatuvchi boshqa dori preparatlari bilan o‘zaro ta'siri Qon ketish xavfi yuqori bo‘lganligi tufayli, har qanday boshqa antikoagulyantlar bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin emas. Elikvisni antitrombotsitar preparatlar bilan bir vaqtda qabul qilish qon ketishi xavfini oshiradi. Nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalarni (NYaQV), jumladan atsetilsalitsil kislotasini bir vaqtda qabul qilayotgan patsiyentlarda davolashni ehtiyotkorlik bilan olib borish zarur. Jarrohlik aralashuvidan keyin Elikvis bilan bir vaqtda trombotsitlar agregatsiyasining boshqa ingibitorlarini qo‘llash tavsiya etilmaydi. Yurak bo‘lmachalari fibrillyatsiyasi hamda bir yoki ikkita antitrombotsitar vosita bilan davolashni so‘zsiz talab qiladigan holatlari bo‘lgan patsiyentlar uchun bunday davolashni Elikvis bilan birga olib borishdan oldin potentsial foyda va xavf nisbatini sinchkovlik bilan baholash lozim. Klinik tadqiqotda yurak bo‘lmachalari fibrillyatsiyasi bo‘lgan patsiyentlarda ASK ni bir vaqtda qabul qilish, apiksabanni qabul qilinganda katta qon ketishi xavfini yiliga 1,8% dan 3,4% gacha oshirgan, shuningdek varfarin qabul qilinganda qon ketishi xavfini yiliga 2,7% dan 4,6% gacha oshirgan. Ushbu klinik tadqiqotda antitrombotsitar ikkita preparat bilan birga davolash kam hollarda (2,1%) qo‘llangan. O‘tkir koronar sindromdan keyingi yuqori xavf guruhidagi yurakka taalluqli va yurakka taalluqli bo‘lmagan etiologiyadagi hamrohlik qiluvchi qator kasalliklari bo‘lgan, ASK ni yoki ASK va klopidogrel kombinatsiyasini qabul qilgan patsiyentlarda platseboga nisbatan (yiliga 2,04%) apiksabanni qo‘llaganda (yiliga 5,13%) ISTH (Xalqaro tromboz va gemostaz jamiyati – International Society on Thrombosis and Haemostasis) mezonlari bo‘yicha jiddiy qon ketishi xavfi sezilarli oshishi haqida xabar qilingan. O‘tkir ishemik insultni davolash uchun trombolitik vositalarni qo‘llash Apiksabanni qabul qilayotgan patsiyentlarda o‘tkir ishemik insultni davolash uchun trombolitik preparatlarni qo‘llash bo‘yicha uncha katta bo‘lmagan tajriba to‘plangan. Sun'iy yurak klapanlari bo‘lgan patsiyentlar Sun'iy yurak klapanlari bo‘lgan, yurak bo‘lmachalari fibrillyatsiyasi yoki yurak bo‘lmachalari fibrillyatsiyasi bo‘lmagan patsiyentlarda Elikvisni qo‘llash xavfsizligi va samaradorligi o‘rganilmagan. Shu boisdan mazkur guruhdagi patsiyentlarda Elikvisni qo‘llash tavsiya etilmaydi. Jarrohlik aralashuvlari va invaziya protseduralari Elikvisni qabul qilishni qon ketishi xavfi o‘rtacha yoki yuqori bo‘lgan rejali operatsiyalar yoki invaziv muolajalar boshlanishidan kamida 48 soat oldin to‘xtatish lozim. Bunga klinik ahamiyatli qon ketishi ehtimoli istisno qilinmagan yoki qon ketishi xavfi maqbul bo‘lmagan aralashuvlar taalluqlidir. Qon ketishi xavfi past bo‘lgan rejali operatsiyalar yoki invaziv muolajalardan oldin Elikvisni qabul qilishni 24 soatdan kechikmay to‘xtatish lozim. Bunga lokalizatsiya bo‘yicha minimal, og‘ir bo‘lmagan yoki yengil nazoratdagi qon ketishi kutiladigan aralashuvlar kiradi. Agar jarrohlik operatsiyasini yoki invaziv muolajani qoldirib bo‘lmasa, ularni qon ketishining yuqori xavfini hisobga olgan holda kerakli ehtiyotkorlik bilan olib borish kerak. Qon ketish xavfini va shoshilinch aralashuv zaruratini qiyoslash lozim. Jarrohlik operatsiyasi yoki invaziv muolajadan keyin klinik vaziyat bunga imkon berishi sharti bilan apiksabanni qabul qilishni imkon qadar tezroq qaytadan boshlash va muvofiq gemostazga erishish lozim. Davolashni vaqtincha to‘xtatib turish Antikoagulyantlarni, jumladan Elikvisni qabul qilishni faol qon ketishi, rejali jarrohlik operatsiyasi yoki invaziv muolaja sababli to‘xtatib turish patsiyent uchun tromboz xavfini oshiradi. Davolashda tanaffuslardan cheklanish lozim, agar Elikvis bilan antikoagulyantli davolashni biror-bir sabab bo‘yicha to‘xtatib turish kerak bo‘lsa, davolashni bunga imkon bo‘lishi bilanoq qayta boshlash lozim. Nobarqaror gemodinamikali O‘ATE bo‘lgan patsiyentlar yoki trombolizis yoki o‘pka embolektomiyasi bajarilishi kerak bo‘lgan patsiyentlar Nobarqaror gemodinamikali o‘pka arteriyasi tromboemboliyasi bo‘lgan patsiyentlarda yoki trombolizis yoki o‘pka embolektomiyasi bajarilishi mumkin bo‘lgan patsiyentlarda apiksaban xavfsizligi va samaradorligi aniqlanmaganligi munosabati bilan fraktsiyalanmagan geparin o‘rniga Elikvisni ushbu klinik vaziyatlarda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Faol taraqqiy etuvchi xavfli o‘smalari bo‘lgan patsiyentlar Faol taraqqiy etuvchi xavfli o‘smalari bo‘lgan patsiyentlarda ChVT ni davolash, O‘ATE ni davolash va takrorlanuvchi ChVT va O‘ATE ni profilaktika qilish (VTEd) uchun apiksabanni qo‘llash samaradorligi va xavfsizligi aniqlanmagan. Buyrak faoliyatini buzilishi Cheklangan klinik ma'lumotlar buyrak faoliyatini og‘ir buzilishi (kreatinin klirensi minutiga 15–29 ml) bo‘lgan patsiyentlarda qon plazmasida apiksabanni yuqori miqdori haqida dalolat beradi va u qon ketishi xavfi oshishiga olib kelishi mumkin. ChVT ni davolash, O‘ATE ni davolash va takrorlanuvchi ChVT va O‘ATE ni profilaktika qilish (VTEd) uchun apiksabandan buyrak faoliyatini og‘ir buzilishi (kreatinin klirensi minutiga 15– 29 ml) bo‘lgan patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan foydalanish lozim. YuNKF li patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani profilaktika qilish uchun buyrak faoliyatini og‘ir buzilishi (kreatinin klirensi minutiga 15–29 ml) bo‘lgan patsiyentlar hamda 80 yosh va undan katta yoki tana vazni ≤ 60 kg, qon zardobida kreatinin darajasi ≥ 1,5 mg/dl bo‘lgan patsiyentlar apiksabanni sutkada ikki marta 2,5 mg li kichik dozasini qabul qilishlari kerak. Kreatinin klirensi minutiga < 15 ml bo‘lgan patsiyentlarda yoki dializda bo‘lgan patsiyentlarda apiksabanni klinik qo‘llash tajribasi mavjud bo‘lmaganligi munosabati bilan ushbu guruhdagi patsiyentlarga preparatni qabul qilish tavsiya etilmaydi. Keksa yoshdagi patsiyentlar Keksaroq yoshda qon ketishi xavfi oshishi mumkin. Bundan tashqari, keksa yoshdagi patsiyentlarda Elikvis va ASK ni bir vaqtda qo‘llash qon ketishi xavfi potentsial yuqori bo‘lishi oqibatida ehtiyotkorlikni talab etadi. Tana vazni Tana vazni past (< 60 kg) bo‘lganida qon ketishi xavfi oshishi mumkin. Jigar faoliyatini buzilishi Koagulopatiyali jigar kasalligi va qon ketishi yuzaga kelishi xavfi klinik jihatdan sezilarli bo‘lgan patsiyentlarga Elikvisni qabul qilish mumkin emas. Preparatni jigar faoliyatini og‘ir buzilishi bo‘lgan patsiyentlarga buyurish tavsiya etilmaydi. Preparatni jigar yetishmovchiligi yengil va o‘rtacha darajada bo‘lgan (Chayld –Pyu tasnifi bo‘yicha A yoki V klassdagi) patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash lozim. Jigar fermentlari miqdori yuqori (ALT/AST darajasi normaning yuqori chegarasidan 2 martadan ko‘p) bo‘lgan yoki umumiy bilirubin darajasi normaning yuqori chegarasidan 1,5 marta yoki undan ko‘p bo‘lgan patsiyentlar klinik tadqiqotlardan chiqarib yuborilgan. Ushbu munosabat bilan Elikvis mazkur populyatsiyadagi patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qo‘llanishi kerak. Elikvisni qabul qilishdan oldin jigar faoliyatini tekshirishdan o‘tkazish zarur. P450 3A4 (CYP3A4) sitoxrom va P-glikoprotein (P-gp) ingibitorlari bilan o‘zaro ta'siri Elikvisni azollar guruhidagi zamburug‘ga qarshi preparatlar (masalan, ketokonazol, itrakonazol, vorikonazol va pozakonazol) va OIV proteazasi ingibitorlari (masalan, ritonavir) kabi CYP3A4 va P-gp kuchli ingibitorlari bilan tizimli davolashni bir vaqtda qabul qilayotgan patsiyentlarda qo‘llash tavsiya etilmaydi. Ushbu dori preparatlari apiksaban ta'sirini shuningdek ko‘paytiradigan qo‘shimcha omillar ishtirokida (masalan, buyrak faoliyatini og‘ir buzilishida) apiksaban ta'sirini 2 marta va undan ortiq ko‘paytirishi mumkin. CYP3A4 va P-gp induktorlari bilan o‘zaro ta'siri Elikvisni CYP3A4 va P-gp kuchli induktorlari (masalan, rifampitsin, fenitoin, karbamazepin, fenobarbital yoki oddiy dalachoy) bilan bir vaqtda qo‘llash apiksaban ta'sirini taxminan 50% ga pasayishiga olib kelishi mumkin. Klinik tadqiqotda yurak bo‘lmachalari fibrillyatsiyasi bo‘lgan patsiyentlarda apiksaban va CYP3A4 va P-gp kuchli induktorlari birgalikda qo‘llanganida apiksaban bilan monoterapiyaga nisbatan preparat samaradorligining pasayishi va qon ketishining yuqoriroq xavfi kuzatilgan. CYP3A4 kuchli induktorlari va P-gp bilan bir vaqtda tizimli davolanayotgan patsiyentlarga quyidagi tavsiyalar tegishli - YuNKF li patsiyentlarda insultni va tizimli emboliyani profilaktika qilish, takrorlanuvchi ChVT va O‘ATE ni profilaktika qilish uchun apiksabandan ehtiyotkorlik bilan foydalanish lozim; - apiksabandan uning samaradorligi pasayishi mumkinligi tufayli ChVT ni va O‘ATE ni davolash uchun foydalanish kerak emas. Laboratoriya tahlillari parametrlari Kutilganidek, apiksabanning ta'sir etish mexanizmi qon ivishi tahlillari (masalan, protrombin vaqti, XNN va FQTV) natijalarida o‘z aksini topadi. Apiksabanning kutiladigan davolash dozalarida ushbu qon ivishi tahlillari natijalarining kuzatiladigan o‘zgarishlari uncha katta emas va yuqori darajada variantlar xilma-xilligi bilan tavsiflanadi. Yordamchi moddalar to‘g‘risidagi ma'lumotlar Elikvis tarkibida laktozani saqlaydi. Kam uchraydigan galaktozani ko‘tara olmaslik irsiy kasalligi, saamlar laktazasi taqchilligi yoki glyukoza va galaktoza malabsorbtsiyasi sindromi bo‘lgan patsiyentlar mazkur dori preparatini qabul qilishlari lozim emas. Fertillikka, homiladorlikka va laktatsiyaga ta'siri Homiladorlik Apiksabanni homilador ayollarda qo‘llash to‘g‘risida ma'lumotlar mavjud emas. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar apiksabanni reproduktiv faoliyatga to‘g‘ridan-to‘g‘ri va bilvosita noxush toksik ta'sirlari mavjud emasligidan dalolat beradi. Apiksabanni homiladorlik davrida qo‘llash tavsiya etilmaydi. Emizish Apiksaban yoki uning metabolitlari ko‘krak sutiga ajralishi mumkinligi noma'lum. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarning mavjud ma'lumotlari apiksabanni sutga o‘tishini ko‘rsatgan. Kalamushlar suti tekshirilganida sutda va ona plazmasida apiksabanning kontsentratsiyasini yuqori nisbati aniqlangan (Cmax taxminan 8, AUC taxminan 30), bu ehtimol preparatni sutga faol o‘tishi bilan bog‘liq bg‘lsa kerak. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar va emizikli bolalar uchun xavf istisno qilinmagan. Yoxud emizishni to‘xtatish, yoxud apiksaban bilan davolashni to‘xtatish yoki to‘xtatib turish haqidagi qarorni qabul qilish zarur. Reproduktiv faoliyat Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda apiksabanni reproduktiv faoliyatga ta'siri aniqlanmagan. Preparatni avtotransport vositalarini boshqarish va mexanik uskunalar bilan ishlash qobiliyatiga ta'siri Elikvis avtotransport vositalarini boshqarish va mexanizmlar bilan ishlash qobiliyatiga ta'sir ko‘rsatmaydi yoki sezilarli bo‘lmagan darajada ta'sir ko‘rsatadi. Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati tugaganidan so‘ng ishlatilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Elikvisning dozasini oshirib yuborilishida antidot mavjud emas. Apisakbanning dozasini oshirib yuborilishi qon ketishining yuqori xavfiga olib kelishi mumkin. Gemorragik asoratlar holatida davolashni to‘xtatish va qon ketishi manbaini tekshirish lozim. Muvofiq davolashni, masalan jarrohlik gemostazi yoki yangi muzlatilgan plazma transfuziyasini boshlash maqsadga muvofiq bo‘lishi mumkin. Nazorat ostidagi klinik tadqiqotlarda apiksabanni sog‘lom patsiyentlarda 3-7 kun davomida sutkada 50 mg dozada (7 kun davomida 25 mg dan sutkada ikki marta yoki 3 kun davomida 50 mg dan sutkada bir marta) peroral qabul qilish klinik jihatdan ahamiyatli nojo‘ya ta'sirlarni keltirib chiqarmagan. Sog‘lom ko‘ngillilarda apiksabanni ichga 20 mg dozada qabul qilinganidan keyin 2 va 6 soatdan so‘ng faollashtirilgan ko‘mirni qabul qilish apiksabanning AUC o‘rtacha qiymatini muvofiq ravishda 50% va 27% ga pasaytirgan va Cmax qiymatiga esa ta'sir ko‘rsatmagan. Apiksabanning o‘rtacha yarim chiqarilish davri faqat apiksaban qabul qilinganda 13,4 soatdan, apiksabandan keyin 2 va 6 soatdan so‘ng faollashtirilgan ko‘mir qabul qilinganida muvofiq ravishda 5,3 soat va 4,9 soatgacha pasaygan. Shunday qilib, apiksabanning dozasi tasodifan yoki ataylab oshirib yuborilganida faollashtirilgan ko‘mirni qabul qilish foydali bo‘lishi mumkin. Agar hayotga xavf soluvchi qon ketishini yuqorida sanab o‘tilgan usullar bilan to‘xtatib bo‘lmasa, protrombin kompleksi kontsentratini (PKK) yoki VIIa rekombinant omilini yuborish masalasini ko‘rib chiqish mumkin. Trombin hosil bo‘lishi tahlilidagi o‘zgarishlar shuni ko‘rsatadiki, Elikvisning farmakodinamik samaralarini bekor qilinishi, yuborish yakunida yaqqol ma'lum bo‘lgan va sinalayotgan sog‘lom patsiyentlarda PKK 4 ta omilini yuborish boshlanganidan keyin 4 soat o‘tgach asosiy daraja qiymatlariga yetgan. Biroq, Elikvisni qabul qilayotgan patsiyentlarda qon ketishini to‘xtatish uchun PKK ning 4 ta omili preparatlarini klinik qo‘llash tajribasi yo‘q. Apiksabanni qabul qilayotgan patsiyentlarda VIIa rekombinant omilini qo‘llash tajribasi hozirgi vaqtda mavjud emas. Katta qon ketishlarida shifokor-gematologdan bunday imkoniyat bo‘lsa, undan maslahat olish haqidagi masalani ko‘rib chiqish lozim. Apiksabanni peroral bir marta 5 mg dozada qabul qilinganida buyrak yetishmovchiligi terminal bosqichida (BETB) bo‘lgan patsiyentlarda gemodializ preparatning AUC qiymatini 14% ga pasaytirgan. Shunday qilib, apiksabanning dozasi oshirib yuborilganida gemodializ samarali davolash usuli bo‘lishi mumkinligi ehtimoli kam.
Chiqarilish shakli
10 tabletka PVX/PVDX va alyuminli folgali blisterda. 2 yoki 6 blister karton qutida.
Saqlash sharoiti
30oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Yaroqlilik muddati
3 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Retsept bo‘yicha.
Ishlab chiqaruvchi
Bristol-Mayers Skvibb Menyufekchuring Kompani, Puerto-Riko, AQSh Steyt Road №3, km 77,5, Xumakao, Puerto Riko, 00791 O‘rami (birlamchi va ikkilamchi) va chiqarilishida sifat nazorati Bristol-Mayers Skvibb S.r.L., Italiya Lokalita Fontana del Cherazo, 03012, Anani (FR), Italiya Ro‘yxatdan o‘tkazilganlik sertifikatining egasi «Pfayzer Eych. Si. Pi. Korporeyshn», 235, Vostok ko‘chasi, 42-uy, 10017 Nyu-York, AQSh.